تویاما ریو ، شمشیربازی امپراطوری ژاپن

تویاما ریو، سبکی از شمشیربازی است که در اوایل قرن ۲۰، با ارتش و نیروی نظامی ژاپن پیوند خورد. این سبک در ۱۹۲۵ برای استفاده در ریکوگان تویاما گاکو Rikugun Toyama Gakko ) مدرسه ای برای کارمندان ارتش که در توکیو مستقر بود) ایجاد شد.

بیشتر منابع اذعان دارند که فرم های تویاما، توسط یک هیئت بررسی (انجمن) خلق شد، اما همگی بر این توافقند که ناکایاما هاکودو Nakayama Hakudo ـ شانزدهمین مدیر (soke) شعبهٔ (شیموموراها Shimomura ha) موسو جیکیدن ایشین ریو ایایدو Muso Jikiden Eishin Ryu iaido (با نام جدید، موسو شین دن ریو ایایدو) اگر نه تنها بنیانگذار، بلکه عضو اسبق و مستقیم این سبک، بوده است. هاکادو، در آن زمان در آکادمی شیهان کن جوتسو Kenjutsu Shihan (استاد آموزش شمشیر) بود. مبادرت به همسان سازی فرم ها در دههٔ ۱۹۳۰، منجر به ایجاد سه شعبهٔ جداگانه شد: ناکامورا ـ ها Nakamura ha؛ یاماگوچی ـ ها Yamaguchi ha؛ و موریناگا ـ ها Morinaga ha؛ که بر اساس اسامی اشخاص حاضر در جلسه (Hellsten ۱۹۹۸,۲) نامگذاری شد. هر سه شعبه هنوز هم وجود دارند، اما، ناکامورا ـ ها که توسط ناکامورا تایزابورو (Nakamura Taizaburo ۱۹۱۱ ۲۰۰۳)، بنیان گذارده شد، در غرب از بقیه، مشهورتر است.

هرچند که تویاما ریو، برای گونتو سوهو gunto soho (تکنیک های شمشیر جنگی یا ارتشی)، و ظاهراً جهت تعلیم و تمرین افراد گارد سلطنتی، به منظور جنگ های تن به تن طراحی شد، برخی منابع اظهار می دارند که افراد گارد، از مهارت های خود، بیشتر برای گردن زدن اسیران جنگی استفاده می کردند. وجود عکسی مشهور و مأیوس کننده، از یک افسر گارد سلطنتی که شمشیرش را برای کشتن اسیری جنگی که بر پاهایش زانو زده، فرود می آورد، دلیلی است آشکار بر این واقعیت تلخ.

تویاما ریو، امروزه بر ریشهٔ نظامی خود تصدیق دارد، اما به آن اکتفا نمی کند. تویاما، نه تنها در مکان اصلی اش در ژاپن، در کنار سایر برنامه های معین تحصیلی، تمرین می شود، بلکه تمرینی اصلی در یک دوجوی معین است. من نتوانستم یک وب سایت ژاپنی که منحصراً به تویوما ریو پرداخته باشد، بیابم. اما از سوی دیگر، سایت بزرگی وابسته به ایالات متحده، در این زمینه، وجود دارد. دوجوها، تحت سرپرستی فدراسیونِ تویاماریو باتو جوتسوی Toyama Ryu Batto Jutsu ایالات متحده می باشند، با ورزشکاران برجسته ای چون، گای پاور Guy Power و باب الدر Bab Elder در کنار سایرین. علاوه بر آن، دوجوی شین کندو Shinkendo، تحت سرپرستی اوباتا توشی شیرو Obata Toshishiro، مؤسس آن، به عنوان بخشی از برنامه درسی خود، به انتشار سبک تویاما ریو، در حول و حوش آمریکا و اروپا، می پردازد.

تویاماریو از تکنیک های ساده و مستقیم برخوردار است، چراکه نظامیان، قبل از اعزام به میدان جنگ، زمان کوتاهی برای مهارت یافتن در یک سری از تکنیک ها در اختیار داشتند. امروزه، ۸ کاتای انفرادی (شامل هنرنمائی با شمشیر) و ۶ تمرین کومی تاچی (Kumitachi مبارزات دو به دو)، وجود دارد. کات ها، بسیار مقدماتی و بازتابی از مفهوم ”هپو گیری“ happo giri (کات زدن در ۸ جهت) می باشند: دو کات قطری رو به پائین، دو کات قطری رو به بالا، کات افقی در دو جهت، کات مستقیم به سمت پائین و ضربهٔ بیرونی. کات ها، بدون نام بوده و به سادگی از ۱ تا ۸ شماره گذاری می شوند. اولین فرم، در مواجهه با یک حریف از جلو به کار می رود، دومی با یک حریف از راست، سومی با یک حریف از چپ، و چهارمی با حریفی از عقب. شمارهٔ پنج، شامل تعقیب یک حریف از جلو، شمارهٔ شش، تعقیب دو حریف در جلو و عقب، و شمارهٔ هفت، با سه حریف (در چپ ـ راست و جلو) سر و کار دارد. آخرین و هشتمین کاتا، اجرای نمایشی قتل می باشد.

ورزشکاران موسوشیندن ریوی ناکایاما هاکودو، و وابسته به موسو جیکیدن ایشین ریو (۱)، نقاط اشتراک فراوانی را میان تویاماریو با تکنیک هائی که پیش تر با آن آشنا بوده اند، خواهند یافت. یک ورزشکار حرفه ای در این سبک ها، احیاناً برای منظم کردن مقدمات فرم های انفرادی تویاماریو، با کمی مشکل مواجه خواهد شد. (گرچه ما در بودوکای Budokai نیویورک عضو هیچ یک از گروه های رسمی تویاماریو نیستیم و رتبه بندی مقامی نیز در این سبک اعمال نمی کنیم، اما در حقیقت به طور غیررسمی به مدت بیش از ۳۰ سال به تمرین مدلی از فرم ها پرداخته ایم، آموزه هائی که در طی این سال ها، از طریق بنیان گذار این مؤسسه، آقای اوتانی یوشی ترو Otani Yoshiteru، به ما منتقل شده است.)

فرم های کومیتاچی، که مربوط به دو حمله و دفاع انفرادی با شمشیرهای چوبی می باشد، نیز برای ورزشکاران ای آی دو بسیار آشنا و مأنوس است.

به علاوه، ورزشکاران جدید تویاما، اهمیت بسیاری برای کات ماکیوارا makiwara، قائل هستند ـ (کات زدن تشکی از حصیرهای لوله شده) ـ تویاماکاران، برای مدل حصیری و ضخیم، استانداردهائی ایجاد کرده اند که قضاوت را در یک مسابقهٔ رسمی جهت کسب مقام، آسان تر می کند. برخی تکنیک های ماکیوارا، ادامه یا بازتابی از ۸ کاتای انفرادی می باشد. ورزش کاران، برای نمایش مهارت هایشان در کات زدن، اقدام به تشکیل تیم ها و برگزاری مسابقات نموده، که شامل مهارت در کات زدن اهداف (یا پوشش های) چند لایه می باشد. سنگ وو کیم Sang Woo Kim، سرپرست و رئیس باتودو Battodo در نیویورک (یک گروه مطالعاتی تویاما در NYC)، شرح داده که معیار برتری، شامل زوایای کات و اجرائی ناب و تمیز می باشد. (برای مثال، کات زدن بر حصیرها، بدون پراکندن تکه های پوشش حصیری، یا وجود تکه های از هم باز شدهٔ حصیر). قضاوت برای رتبه بندی، تا ندازه ای بر داشتن توانائی و مهارت در کات ماکیوارا، بستگی دارد.

در انتهای کار، ورزشکاران از شمشیرهای تمرینی نوک تیز و فولادی استفاده می کنند. رشد و گسترش مسابقات ماکیوارا و تعمیم تویاماریو در آمریکا، و تقارن آن با ورود تیغه های تیز و گران قیمت ساخت کشور چین را نمی توان رویدادی تصادفی دانست. علی رغم عمومیت استفاده از تیغه های چینی در آمریکا، این نکته را باید مد نظر داشت که این تیغه ها، شینکن های shinken (شمشیرهای واقعی) تکنیکی و مطابق با اصول فنی نمی باشند. شینکن های حقیقی، تنها به واسطهٔ صدور مجوز از آهنگری های مجاز در ژاپن ساخته، و تیغه های چینی در آن کشور، سلاح هائی غیرقانونی محسوب می شوند. کاتانای katana حقیقی (شمشیرهای بلند ژاپنی) و ساخته شده در آهنگری های مجاز، به نسبت گران قیمت تر، اما قانونی اند.

به عنوان یک ایای iai کار، من بخشی از لذت تمرینم را منوط به کار با عناصر زیبائی شناختی یک سبک مشخص می دانم. با وجودی که، ایای، یک هنر بسیار علمی و کاربردی و فاقد حرکات غیرعلمی است (به جز بعضی استثناهای اتفاقی)، رشد و توسعهٔ آن از میان قرون با عناصر سنتی و زیبائی شناختی (هنری) ژاپنی همراه بوده است. تویاما، تعمداً از این عناصر و اِلِمان ها تهی شده است و کاتا، به منظور حداکثر تأثیرات کشنده، تمرین می گردد.

در گفت وگوئی که با هاتایا میتسوئو Hataya Mitsuo ـ ورزشکارِ دان نهم، یا ”تویاماریو باتودو“ و نیز کایشوی Kaisho (رئیس) ”ذن نیهون تویاماریو ایایدو رنمی“ Aen Nihon Toyama Ryu laido Renmei (انجمن کل تویاماریو ایایدو در ژاپن) ـ داشتیم، وی تأکید داشت که اهمیت و ارزش بودو (اشاره به هنرهای رزمی مدرن که به پسوند do ختم می شوند) از طریق تویاماریو، به منظور ”قوی شدن، برای شکست دشمن در نبرد“ بوده است. هاتایا به عنوان یک استادِ ایای که در تعلیم تکنیک های معاصر هنرش، حکیم و داناست، عملی و اجرائی بودن مهلک این هنر را به راحتی بیان می دارد.

به هر حال یک سئوال باقی می ماند و آن این که: ارتباط تویاماریو با یک جنگجوی سنتی سامورائی به چه شکل است؟ اوباتا توشی شیرو (بنیانگذار شین کندو (۳) و دارندهٔ گواهی در رتبهٔ ناکامورا ـ ها تویاماریو) در کتاب ”شمشیر عریان“ (۱۹۸۵) Naked Blade، علت توسعهٔ تویاماریو را فراخوانی بسیاری از اعضاء طبقهٔ سامورائی پیشین، به خدمت ارتش می داند، که در پی آن، روح و جوهرهٔ سامورائی در ارتش امپراتوری، زنده نگاه داشته شد. او بدین منظور تصریح می کند که ابداع تویاماریو، پی آمد طبیعی این هویت تاریخی بوده است.

به هر حال این مسئله بعید به نظر می رسد؛ نخست آن که طبقهٔ سامورائی از ۱۸۷۵، از این سمت کناره گیری کردند. سامورائی های ارشد به عنوان شگونال shogunal در سابق (اشاره به دولت نظامی ژاپن در طول سدهٔ ۱۷ تا اواخر سدهٔ ۱۹)، و استادان عالی رتبه، مورد ظن و بدگمانی واقع شده بودند (به این دلیل واضح، که سرکشان و یاغیان به دستور سامورائی ها، بر ضد حکم و فرمان جدید که در نواحی مختلف کشور جایگزین شده بود، شوریده بودند.) بسیاری از سامورائی های فرهیخته و اصیل، پیشهٔ مربی گری و استادی را در پیش گرفتند که یک انتخاب صرفاً نظامی و جنگی نبود، بلکه انتخابی بود که یک زندگی نسبتاً بی دردسر را برای آنان فراهم می کرد. دوماً، ارتش امپراتوری، هم چون همهٔ ارتش های مدرن امروزی، از میان عموم مردم (به عنوان سرباز) انتخاب می شد و از یک سیستم ارتقاء درجه برخوردار بود. عضویت در یک طبقهٔ سامورائی برای هر یک از افراد ارتش به آسانی میسر نبود. افزون بر آن، طبقهٔ سامورائی، نه یک گروه مشخص و بارز، بلکه در نزد همگان، غیرقابل شمار بودند. اگر هم برخی یادآوری ها از ارزش های سامورائی وجود داشته، تنها گروه اندکی از مردم، بر آن وقوف داشتند. تفکرات و اصول کهن سامورائی، می بایست چنان تأثیرات ژرفی بر ارتش امپراتوری بر جای بگذارد که باور کردنی نیست. به هر شکل، تلقینات و تبلیغات حکومت از ”تفکرات بوشیدو“ (طریق جنگجویان) توانست تأثیرات مثبتی بر ارتش امپراتوری بگذارد.

شواهدی وجود دارد مبنی بر این که پیش از تویاماریو، فرم های دیگری از شمشیربازی نظامی وجود داشته است. یکی از همکارانم، کتابی دست نویس در مجموعه ٔ شخصی خود دارد که حاکی از تمرینات سواره نظام امپراتوری با سابرهائی (نوعی شمشیر بلند با دستهٔ منحنی و تیغهٔ سفت) است که بر پایهٔ نمونهٔ آلمانی می باشند. ناکایاما هاکودو، در بعدی وسیع تر با افشای این تکنیک ها به کارمندان غیر سواره نظام، نیاز آنان را برآورد؛ هنری کاربردی و کارآمد که به سرعت فرا گرفته شد.

از این رو، هرگونه ملاحظه و مقایسهٔ تویاماریو، به ویژه با یک سنت از جنگجویان قدیم یا جدید را، بایستی با در نظر گرفتن پیشینه ٔ یک ارتش مدرن و متدهای اعتقادی آن از نظر گذراند. به هر حال، این ارتباط و وابستگی به امپراتوری گذشتهٔ ژاپن، بدین معنا نیست که تویاما ریو ارزش مطالعه را ندارد و یا این که به هر شکل، معتبر یا موثق نیست. هنوز هم، تمامی سنت ها و رسوم جنگجویان، پس از گذر از خیل عظیم سنت ها، برجای مانده است و بدون داشتن پیشینه نمی توان قدم به دوران معاصر گذاشت.

با تمام سادگی و بی پیرایگی اش، تویاماریو، نوعی رومانتیک در سادگی اش داراست، به مفهومی که فرد می تواند دشمنان قرن بیست و یکمی خویش را با یک شمشیر به قتل برساند. شاید همین خصیصه و نیز توانائی آسان فرد در فرآیند آماده سازی و کاربرد فولاد سرد، تیز و مجاز، علت جذابیت تویاماریو در آمریکا باشد. تویاماریو، ابداعی جدید، اما رشد و توسعهٔ آن مرهون میراث برجای ماندهٔ جنگجویان گذشته است. به همین ترتیب، می توان آن را هم پنجره ای رو به گذشته و نیز رو به تکنیک های معاصر دانست.


منبع : ماهنامه دنیای کاراته

باکوشش مصطفی پروار